Optimalisatie van zonnepanelen op een plat dak | 15-april-2025 |

De transitie naar duurzame energiebronnen is volop bezig. Vooral zonnepanelen vormen hierin een cruciale component. En met name platte daken bieden een aanzienlijk potentieel voor de installatie van PV-systemen. Met het oog op de geplande afbouw van de salderingsregeling vanaf 2027, wordt de optimalisatie van het rendement van zonnepaneleninstallaties steeds belangrijker. Voor bouwprofessionals die hun expertise willen uitbreiden of verdiepen in de installatie van zonnepanelen op platte daken, zijn er diverse belangrijke aandachtspunten voor een succesvolle en rendabele (ook post-salderingstijdperk) installatie.

Grondige dakinspectie en draagkrachtanalyse

Voordat er ook maar één paneel wordt geplaatst, is een gedegen inspectie van het platte dak essentieel. De conditie van de dakbedekking moet nauwkeurig worden beoordeeld op eventuele lekkages, blazen, scheuren of andere beschadigingen. Het is raadzaam om een recente inspectierapportage te raadplegen of een nieuwe inspectie te laten uitvoeren. 

Daarnaast is de draagkracht van de dakconstructie een kritiek punt. Zonnepanelen, montagesystemen en ballast (indien nodig) genereren een significant extra gewicht. Een analyse door een expert is onontbeerlijk om er zeker van te zijn dat het dak de belasting veilig kan dragen.

Maximale energieopbrengst: optimalisatie van hellingshoek en oriëntatie

Zonnepanelen op een plat dak bieden de flexibiliteit om de hellingshoek en oriëntatie te optimaliseren voor maximale energieopbrengst en daarmee een hogere mate van zelfverbruik na 2027. In Nederland is een zuidelijke oriëntatie over het algemeen het meest rendabel. De ideale hellingshoek is echter afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de geografische locatie en de gewenste balans tussen opbrengst in de zomer en de winter. Over het algemeen wordt een hellingshoek tussen de tien en vijftig graden vaak als een goed compromis gezien voor platte daken. Een steilere hellingshoek kan in de winter meer opbrengst genereren, maar kan ook leiden tot meer windbelasting en een grotere schaduwwerking tussen de panelen.

De invloed van de hellingshoek op het rendement (bij een zuidelijke oriëntatie) wordt duidelijk in de volgende tabel:

Hellingshoek (graden)                 Gemiddeld Rendement (%)

Let op: Deze waarden zijn indicatief en kunnen variëren afhankelijk van andere factoren.

Montagesystemen en ballast: duurzaamheid en efficiëntie

Voor platte daken zijn er diverse montagesystemen beschikbaar, variërend van geballaste systemen tot systemen die mechanisch aan het dak worden bevestigd. Geballaste systemen maken gebruik van extra gewicht (ballast) om de panelen op hun plaats te houden. Dit heeft het voordeel dat de dakbedekking in principe intact blijft. Het type en de hoeveelheid ballast zijn afhankelijk van de windbelasting, de hoogte van het gebouw en de hellingshoek van de panelen.  Mechanisch bevestigde systemen worden direct aan de dakconstructie verankerd en vereisen een zorgvuldige afdichting om lekkages te voorkomen.

Afstand en schaduwwerking: maximaliseren van de directe opbrengst

Bij de lay-out van de zonnepanelen op een plat dak is het cruciaal om rekening te houden met de onderlinge afstand tussen de panelen. Een te kleine afstand kan leiden tot schaduwwerking, vooral bij een lagere zonnestand. Schaduw op een deel van een zonnepaneel kan de prestaties van het gehele systeem aanzienlijk verminderen. Fabrikanten van montagesystemen geven doorgaans richtlijnen voor de minimale afstand tussen de rijen panelen, gebaseerd op de hellingshoek om schaduwwerking te minimaliseren. Het minimaliseren van schaduwwerking is in het licht van de afbouwende salderingsregeling nog belangrijker geworden om de directe opbrengst en het eigen verbruik te maximaliseren. Daarnaast moet er voldoende ruimte worden gelaten voor onderhoud en inspectie van de panelen en het dak.

Kabelmanagement en veiligheid

Een goed doordacht kabelmanagement is essentieel voor een veilige en duurzame installatie. Kabels moeten op een degelijke manier worden bevestigd en beschermd tegen weersinvloeden en mechanische beschadiging. Het is belangrijk om de geldende veiligheidsvoorschriften te volgen bij de installatie van de elektrische componenten. Denk hierbij aan het correct aarden van het systeem en het installeren van de benodigde beveiligingsapparatuur, zoals overspanningsbeveiliging en DC-scheiders. Een betrouwbare elektrische installatie – inclusief de groepenkast - is cruciaal voor een consistente energieopbrengst en minimaliseert de kans op storingen.

Onderhoud en inspectie: behoud van optimaal rendement

Na de installatie is tot slot regelmatig onderhoud belangrijk om de optimale prestaties van het PV-systeem te waarborgen. Vervuiling door stof, bladeren of vogelpoep kan het rendement van de panelen verminderen. 

Aangeraden wordt dus om minimaal een keer per jaar de zonnepanelen grondig te reinigen. Regelmatige inspectie van de panelen, de montagesystemen en de bekabeling is noodzakelijk om eventuele problemen vroegtijdig te signaleren en te verhelpen.