VBI biedt unieke nieuwgarantie op gebruikte kanaalplaten | 14-november-2023 |

”Fabrikanten moeten durven instaan voor de kwaliteit van hergebruikte producten”

In Rotterdam wordt hard gewerkt aan de Upcycle Mall, een milieupark waarvan het beeldbepalende gebouw volledig circulair wordt gebouwd. VBI levert voor het park gebruikte kanaalplaten met nieuwgarantie. Volgens Peter Musters van VBI sluit dit project perfect aan bij de bedrijfsstrategie van de vloerenproducent. “We bieden als VBI al een retournamecertificaat waarmee we ons verplichten geleverde kanaalplaten retour te nemen aan het eind van de levensduur van een gebouw. Ook proberen we de markt te stimuleren tot de- en remontabel bouwen. Daar voegen we nu een derde element aan toe, refurbished kanaalplaten met garantie.”

“De gemeente Rotterdam heeft een ambitieus duurzaamheidsbeleid met een duidelijke stip op de horizon waar het gaat om circulariteit.” Aan het woord is Marc Verheijen, architect van de gemeente Rotterdam. “Als je dan een milieupark bouwt, moet je de daad bij het woord voegen en dat ook circulair doen.” Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan omdat circulair bouwen een andere aanpak vergt dan ‘gewoon’ bouwen. Je weet niet welke materialen op welk moment beschikbaar zijn en wat dan de kwaliteit en de prijs is. “Het is daarom zaak dat betrokken partijen zo vroeg mogelijk samen aan tafel zitten”, geeft Henk de Kruijff aan. Hij is projectleider bij de Roseboom Groep en verantwoordelijk voor het demonteren van de VBI-kanaalplaatvloeren uit een sloopproject op Schiphol. “Als je meteen vanaf het begin de uitvraag weet, dan kun je veel beter inschatten wat je wanneer moet oogsten. Circulair bouwen vraagt om intensief samenwerken en communiceren.”

Esthetiek en hergebruik

Om niet elke schroef te hoeven zoeken en oogsten werkte Verheijen voor de Upcycle Mall met een donorgebouw. “Circulair bouwen draait in eerste instantie niet om esthetiek, maar om beschikbaarheid en hergebruik. Ik fiets wekelijks langs TNO in Delft, daar zou een laboratorium gesloopt gaan worden om plaats te maken voor woningbouw. Ik heb op basis van dat gebouw een eerste schets gemaakt. Ik heb contact gezocht met Jeroen Grosfeld van N3O Architecten, de oorspronkelijke ontwerper van het TNO-gebouw. Samen hebben we het hergebruik van het pand uitgewerkt. Inmiddels is het TNO-gebouw gedemonteerd en ligt het in onderdelen klaar om in Rotterdam weer tot nieuw gebouw samengesteld te worden. Vrijwel alles, van struktuur tot wanden en daken, konden we hergebruiken. Met uitzondering van de vloer, want die was insitu gestort.” Omdat de belastingsgeschiedenis van het gebouw niet tot in detail bekend is en het laten scannen en keuren van het stalen skelet te duur, heeft Verheijen besloten om het ontwerp licht te overdimensioneren om te kunnen voldoen aan de geldende eisen. Ondertussen ging Hans Bevelander van GKB, aannemer van de fundering en begane grondvloer van de Upcycle Mall, binnen zijn netwerk op zoek naar gebruikte kanaalplaten. Hij vond er, na een tip van digitale marktplaats Insert, een fors aantal in een te slopen hal in de buurt van Schiphol. “Daarom ben ik blij met fabrikanten zoals VBI”, vult Henk de Kruijff aan. “Zij hebben ter plekke hun kanaalplaten gecontroleerd en beoordeeld. Ze hebben de wapening gecheckt van de geoogste platen. Er bleek een overdimensie qua belastbaarheid in de gebruikte platen aanwezig waardoor ze veilig toepasbaar zijn. Wij hebben op basis van hun specificaties de gebruikte kanaalplaten op maat gezaagd voor de nieuwe toepassing. Daarna hebben we deze geïsoleerd waarna VBI ze weer voorzien heeft van een nieuwe identiteit. Daarmee is de kwaliteit door VBI gegarandeerd”. “En dat laatste is uniek en belangrijk”, zegt Hans Bevelander, “want hiermee geven wij onze opdrachtgever weer zekerheid dat de kanaalplaatvloer veilig is en voldoet aan alle eisen.”

Blauwdruk

Volgens Peter Musters, adviseur van VBI past dit in de strategie van VBI. “Enkele jaren geleden zijn we al tot de conclusie gekomen dat we meer moeten doen met refurbishen en hergebruik omdat kanaalplaten te hoogwaardig zijn om te granuleren en als fundatie te storten. We hebben een route uitgestippeld die begint bij ons retournamecertificaat voor nieuwe remontabele projecten. Daarin gaan we de verplichting aan om, uiteraard onder voorwaarden, kanaalplaten terug te nemen wanneer een gebouw het eind van zijn levensduur bereikt. Die nieuwe remontabele projecten kunnen ontworpen en gebouwd worden aan de hand van ontwerpaanbevelingen die we de markt aanreiken en de remontabele principedetails, opgesteld in nauwe samenwerking met vooraanstaande ingenieursbureau’s. Deze zijn op de VBI website te vinden. Na demontage van de platen, liefst na vele jaren intensief gebruik heb je een proces nodig dat ervoor zorgt deze platen zo goed als nieuw en veilig terug op de markt komen. De data uit het project in Rotterdam helpt ons dit proces te optimaliseren. Aspecten als engineering, de- en remontage, maatvoering, identificatie, keuring en transport spelen allemaal een rol. Alle learnings moeten leiden tot een blauwdruk voor een refurbished-proces dat we kunnen opstarten op het moment dat we een melding krijgen dat er gebruikte VBI-kanaalplaten beschikbaar komen. Een proces dat start bij de identificatie van de platen tot en met het weer uitleveren van die platen met een nieuwe identiteit. Daartussen willen we dan zoveel mogelijk gebruikmaken van processen die we al hebben en beheersen.” VBI hanteert voor gebruikte platen dezelfde beoordelingscriteria als voor nieuwe platen. Deze criteria liggen volgens Peter nog niet vast in normen, vandaar dat VBI gaat voor het maximale. Wel is hij blij met een Europees initiatief als ReCreate dat de circulaire inzet van prefab betonelementen onderzoekt, inclusief de standaarden en criteria die daarbij horen en hoe daar een winstgevend businessmodel van te maken.

Alternatief

Het oorspronkelijke donorgebouw waarmee de Upcycle Mall is gerealiseerd bestond uit losse laboratoriumunits gevat in een staalconstructie. Omdat het gebouw een andere functie krijgt, zijn inmiddels via een prijsvraag negen nieuwe unieke units bedacht op basis van gerecyclede materialen. Voor de gemeente en Marc Verheijen is het project ook een leertraject. “We leren veel over demontabel bouwen en over het hergebruik van materialen. Voor projecten als deze heb je veel materiaalkunde, maar ook bouwkundige kennis nodig. Je weet wat de eisen zijn die aan het gebouw worden gesteld. Dat moet je zien te bereiken met wat je voorhanden hebt of wat je op een ‘tweedehandsmarkt’ kunt vinden. Dan nog moet je flexibel kunnen zijn, omdat op het laatste moment een bepaald product toch niet beschikbaar kan zijn en je geen tijd meer hebt om te wachten. Je moet dus altijd een alternatief achter de hand hebben.” Oorspronkelijk stond er in de Upcycle Mall bestrating gepland. GKB zocht en vond gebruikte kanaalplaten. De gemeente wilde, toen deze mogelijkheid er was, leren hoe je kanaalplaten op een goede en veilige manier kunt hergebruiken binnen de bestaande regelgeving.

Nek uitsteken

Tools als Madaster (database met informatie over materialen en producten die zijn gebruikt in een object) en marktplaats Insert, een platform voor gebruikte bouwmaterialen, helpen om circulair bouwen naar een volgende fase te brengen. Een hele grote rol echter is toch weggelegd voor de overheid als aanjager die nu al meer circulair kan aanbesteden. “De opdracht die er ligt, is groot”, aldus Peter Musters. “Om die te kunnen tackelen, hebben we meer bedrijven, meer kennis en kennisdeling en meer samenwerking nodig. We hopen dat fabrikanten bereid zijn om hun nek uit te steken en materiaal retour te nemen, zoals we dat bij VBI nu al doen. We verschuiven de bouw langzaam van lineair naar circulair, maar het kan en moet nog beter en sneller. Dat gaat lukken, zeker als de overheid wettelijke kaders schept. Maar we moeten elkaar ook helpen, dan helpen we uiteindelijk ook onszelf.”