Top 25 duurzame aanbesteders boekt sterke groei, maar peloton blijft achter op koplopers | 05-november-2024 |

Voor het zesde jaar op rij brengt het Aanbestedingsinstituut van Bouwend Nederland een ranglijst uit van aanbestedende diensten die aannemers in de bouw en infrastructuur uitdagen zo duurzaam mogelijk te werken. Elk jaar wordt een analyse gemaakt van de twee voorgaande jaren, 2022 en 2023 dit maal. Door duurzaamheid een belangrijk criterium te maken in de gunning van projecten worden innovaties bevorderd die Nederland energieneutraal, circulair en klimaatbestendig maken. De top drie bestaat dit jaar uit provincie Noord-Brabant, provincie Utrecht en Rijkswaterstaat. 

Nummer 2 en 3 overtreffen topscore van vorige editie 

Voor de zesde keer voert de provincie Noord-Brabant de lijst aan, nu met de allerhoogste score ooit behaald. De provincie blijft het goede voorbeeld geven wat betreft duurzaam aanbesteden. Op nummer twee staat provincie Utrecht, gevolgd door Rijkswaterstaat op plek drie. Een eervolle vermelding gaat uit naar het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden op de vierde plaats. De nummers twee, drie en vier overtreffen de topscore van vorige editie, wat de stijgende lijn in prestaties mooi illustreert.  

De koplopers 

“Provincie Noord-Brabant krijgt bij 11 van haar 14 aanbestedingen de volle 6 punten en noteerde een gemiddelde van 5.29, een fractie boven de 5,25 die zij over de jaren 2019-2020 behaalde,” benadrukt Jos van Alphen, samensteller van de lijst. “Vergeleken met de score van 2,2 waarmee de provincie de eerste editie van de Top 25 won laat zien dat er grote stappen voorwaarts worden gemaakt wat betreft het gunnen van projecten op basis van duurzaamheid.”  

Provincie Utrecht is de tweede aanbestedende dienst die een gemiddelde score van 5 noteert. Utrecht kreeg bij acht van de 13 aanbestedingen de hoogste score. Rijkswaterstaat maakt een reuzensprong in haar score: 4,89 (vorig jaar 3,77). Daarmee keert zij terug in de top 3, al is het verschil met Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden marginaal. Het hoogheemraadschap paste duurzame gunningscriteria toe bij al haar 9 aanbestedingen, terwijl Rijkswaterstaat zich verbeterde door maar liefst 35 keer maximaal te scoren. Eindhoven handhaaft zich als best presterende gemeente, maar voelt de hete adem van Amersfoort.  

Negen nieuwkomers in de Top 25 

Ook zien we dit jaar veel nieuwkomers de noteringen binnenkomen. “Maar liefst negen aanbesteders maken hun entree in de lijst van toppers in duurzaamheid,” aldus Van Alphen. “Hoogste nieuwe binnenkomer is Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden op nummer vier. Zij kreeg vorig jaar geen klassering vanwege een te klein aantal aanbestedingen. Waterschap Limburg is de grootste stijger. Met een groei van 1,49 in score klom zijn van plaats 35 naar plaats 9. Gemeente Enschede noteerde vorig jaar plaats 26 en neemt nu plaats 17 in. De andere nieuwkomers zijn Vattenfall (18), Provincie Flevoland (24) en de gemeenten Leiderdorp (21), Hilversum (23) en Woerden (25).” Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn en daar werken deze nieuwkomers hard aan. 

ProRail officieel op plaats 20 

ProRail vraagt regelmatig, naast de CO2-prestatieladder, om duurzaamheid in de gunning van grote projecten. Een fors deel daarvan wordt met toepassing van de erkenningsregeling onderhands aanbesteed. In de Top 25 worden alleen openbaar gepubliceerde aanbestedingen gescoord. In de afgelopen edities werd daarom voor ProRail een officieuze score vastgesteld. Omdat veel van de door ProRail aangeleverde gegevens verifieerbaar zijn via TenderNed, is besloten om voortaan deze gunningsberichten als extra informatiebron te gebruiken voor het toekennen van een officiële score voor ProRail. Daarmee is ProRail de negende officiële nieuwkomer in de Top 25 van dit jaar. 

Extra scoringsmogelijkheden 

Het Aanbestedingsinstituut van Bouwend Nederland heeft na het uitbrengen van de vijfde editie van de Top 25 de methode van scoren aangepast om nieuwe ontwikkelingen te omarmen en gehoor te geven aan wensen van opdrachtgevers. We hebben een aantal mogelijkheden toegevoegd om een hoge(re) score te behalen. Lees hier meer over de nieuwe puntentelling.  

Peloton blijft achter op koplopers

In de vorige editie steeg de gemiddelde score van alle beoordeelde aanbesteders van 1,92 naar 2,05. Dat was het laagste groeipercentage van alle Top 25-edities. Ditmaal zien we een iets grotere stijging: van 2,05 naar 2,31. De helft van deze groei is het gevolg van het toepassen van de extra scoringsmogelijkheden op de aanbestedingen uit het jaar 2023. In die zin is sprake van een geflatteerde groei. De top 25 duurzame aanbesteders vertoonden de sterkste groei. Daar steeg het gemiddelde van 3,27 naar 3,70. Bij de 25 aanbestedende diensten met de laagste scores noteerden we slechts een groei van 0,09: van 0,71 naar 0,80. Juist de opdrachtgevers die geen duurzaam gunningscriterium hanteren, konden met de nieuw ingevoerde bonuspunten voor de emissie-eisen en MKI-voorschriften een hogere score bereiken. Dat blijkt in de onderste regionen helaas maar weinig te gebeuren. 

Om te bereiken dat Nederland in 2050 energieneutraal, circulair en klimaatbestendig is, zal meer sturing nodig zijn op het stimuleren van duurzame innovaties met opgaven die ondernemers in staat stellen daarin te investeren. Maar het is vooral van belang dat een grotere groep aanbesteders structureel duurzaamheid in haar aanbestedingen opneemt. 

Bron en afbeeldingen: Bouwend Nederland