Thermische isolatie is geen gebakken lucht | 01-november-2016 |

“Schrijf even een blog over isolatie” vroeg de overigens alleraardigste collega van Marketing. En of het vandaag af kon… Het resultaat staat voor u, en de rafelige randjes purren we later nog wel af.

“Lucht isoleert.” Dat is wat mijn moeder zei, wanneer ze een steek van haar breiwerk liet vallen. En in zekere zin had ze gelijk: alles waarin lucht stil blijft staan, isoleert. Maar zodra de lucht in beweging kan komen, wordt de isolerende werking teniet gedaan. Daarom staat of valt thermische isolatie ook bij afdichting. En daarom gaf ik de voorkeur aan de door mijn tante gebreide truien van Noorse wol.

Een wat meer bouwkundig voorbeeld: Een traditioneel gebonden rieten kap isoleert bij windstil weer fantastisch, maar wanneer de wind opsteekt blaast hij tussen het “isolerende” riet door en wordt de isolerende werking een stuk minder. Een schroefdak, waarbij riet op een gesloten onderconstructie wordt geschroefd en gebonden, heeft ongeveer dezelfde dikte, maar isoleert veel beter en consistenter. Die waarde kan nog verder verbeterd worden door de gesloten onderconstructie te vervaardigen van geïsoleerde schroefdakelementen.

Thermische isolatie – de keuze is reuze

De meeste bouwmaterialen belemmeren het transport van warmte in enige mate. Sommige materialen zijn daarin veel beter dan gemiddeld en die worden constructief of als toevoeging aan de constructie toegepast om de warmtegeleidingscoëfficiënt te doen dalen.

Wanneer een constructie winddicht is, maar gemaakt van een materiaal dat warmte relatief goed geleidt, is isolatie de oplossing om binnen de constructie een ander klimaat te kunnen handhaven. De meeste isolatiematerialen maken in meerdere of mindere mate gebruik van “gevangen”, dus stilstaande lucht. Alle geëxpandeerde materialen, bijvoorbeeld, maar ook minerale wol, schuimbeton en cellulose. Daarnaast zijn de eigenschappen van het materiaal zelf van belang – dat kan weinig geleidend zijn, of misschien juist sterk reflecterend, waardoor warmte terug wordt gekaatst het gebouw in. Een andere ontwikkeling is het gebruik van vacuüm: helemaal geen lucht isoleert nog beter dan stilstaande lucht, maar is moeilijker gevangen te houden.

Evenwicht tussen isolatie en ventilatie

In alle gevallen moet bij het isoleren van gebouwen rekening gehouden worden met wat het afsluiten voor het buitenklimaat betekent voor het binnenklimaat. Tijdens het gebruik van een gebouw ontstaat vocht, of dat nu wordt uitgestoten door ademende mensen, of door processen variërend van het koken van theewater tot de productie van  gebruiksartikelen. Daarnaast is in binnenlucht, buitenlucht en constructie altijd een hoeveelheid vocht aanwezig, die zich door verandering van temperatuur van lucht en constructie vreselijk kan gaan misdragen, met condensatie, schimmel en rot tot gevolg.

Voor het voorkomen van condensatie in een constructie geldt, dat het vocht vooral buiten de constructie gehouden moet worden, met behulp van dampdichte en dampremmende materialen en afdichtingen. Voor het voorkomen van vochtproblemen ín het gebouw is goed ventileren nog altijd de beste remedie.

Ter afsluiting

Nu zou ik natuurlijk kunnen afsluiten met een larmoyante oproep om aan diegenen te denken die dezer dagen in een sociaal isolement verkeren, of aan de vele werkelozen die het zonder kerstboom moeten doen, maar uit medeleven met mijn lezers wacht ik daarmee tot de kerstblog.

Over de foto

Foto van wildgebreide fiets met dank aan Bayke de Vries, - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, Link