De vertaalslag van openslaand raam naar French window | 01-juli-2017 |

Babylonische spraakverwarring ligt op de loer bij ramen en raambekleding

Los van het feit, dat wanneer je op “weird windows” googelt, je vooral eigenaardigheden van Windows 10 tegenkomt, zijn ramen en raambekleding een bron van verwarring wanneer je er in een andere taal over wilt vertellen.

De talen uit ons omringende landen ritselen van de instinkers voor onschuldige (ver)-bouwers.

De Franse slag

Wat te denken van het Frans – wanneer je het daar over “vitrage” hebt, denkt de Fransman dat je het over beglazing of het volledige glasoppervlak hebt, terwijl jij als Hollander die doorzichtige dunne raambekleding bedoelt. In het Frans wordt onderscheid gemaakt tussen ramen “à la Française” en “à l’Anglaise”, waarbij de eerste naar binnen draaiend zijn en de tweede naar buiten draaiend. In het Engels taalgebied kennen ze “French windows” en “French doors”, maar daarmee wordt niet de draairichting aangeduid, maar het feit dat de ramen/deuren over de volle hoogte beglaasd zijn en toegang geven tot een buitenruimte. “English windows” zijn in het Engels gewoon ramen in Engeland.

Ten westen

In het Engels moet je vooral niet proberen een “calf” in een raam te laten plaatsen, zoals in het Nederlands een kalf – alle kans dat je wordt aangegeven bij de RSPCA. Met een “transom” krijg je een beter resultaat. De gemiddelde Brit zal ook zijn wenkbrauwen wel optrekken wanneer hij verneemt dat je voornemens bent een “Bulls Eye” in je garage te bouwen, terwijl de term ossenoog of koeienoog in het Nederlands geen associaties met de edele dartsport oproept. Zo’n rond of ovaal raam, ook wel oeil de boeuf of oculus genoemd, zorgt dus grensoverschrijdend voor verwarring. Vooral nu Oculus ook een VR-bril van Google is.

Ten oosten

Het Nederlandse kalf is ook in het Duits niet met Kalb te vertalen – daar is het een Querholz of een Kämpferholz. Waar we in het Nederlands de koekoek zowel op het dak als als kelderraam toe kunnen passen, leent dat dier zich daar in het Duits niet voor. In plaats van een Kuckuck past men daar een Dachfenster of een Kellerfenster toe.

Dichter bij huis

Tussen Nederlands en Vlaams zitten ook verschillen – een taatsscharnier is in het Vlaams een pivotscharnier, bijvoorbeeld. En waar een Nederlandse serre een glasachtige aanbouw aan de woning is, betekent dat in Vlaanderen een kas in de tuin. Wil je in Vlaanderen een beglaasde uitbouw aan je huis, vraag dan om een veranda. In Nederland is een veranda juist een niet beglaasde, maar vaak wel overkapte uitbouw, een overdekt en verhoogd terras aan de woning.