Een erker is een erker is een erker… of toch niet? | 30-juni-2017 |

Volgens de dikke Van Dale is een erker “een hoekige of ronde uitbouw aan een gevel”. Maar het Besluit omgevingsrecht en het Bouwbesluit kennen de term niet…

In gevallen van ernstige twijfel raadpleeg ik dan nog wel eens “Het Boek met alle Antwoorden”, maar dat bood in dit geval ook geen soelaas. Op mijn vraag, “Wat is de definitie van een erker?” wist het boek me niet meer te melden dan  “Twijfel er niet aan”. Vertwijfeld stelde ik de vraag opnieuw en kreeg daarop als antwoord “Daar kun je zeker van zijn”.

Tijd voor steviger kost

Het licht vergeelde “Bouwkunde woordenboek” met daarin bouwkundige termen in Nederlands, Engels en Duits, maakt onderscheid tussen “erker” en “erkerraam” en geeft in Duits en Engels andere termen voor die twee lemma’s. Joost de Vree, ook altijd een prettige bron in bouwkundige noodgevallen, hanteert de volgende definitie: “Een erker is een ronde, vierkante of veelhoekige gesloten uitbouw aan een gevel, die uitsteekt of uitkraagt langs één of meer bouwlagen; een erker kan gezien worden als een uitgebouwd venster. Een erker kan dus ook op de verdieping voorkomen, ook als dat de enige bouwlaag is van de uitbouw.”

Regels zijn regels

De vraag is, of het in het kader van de regelgeving verschil maakt, of je een erker wilt aanbouwen die op het maaiveld staat, of één die op welke hoogte ook uitkraagt uit de gevel. De erker die op het maaiveld staat, is namelijk volgens het Besluit omgevingsrecht (Bor) een aanbouw en daarmee volgens het Bor een “bijbehorend bouwwerk”.  Bijbehorende bouwwerken zijn niet altijd vergunningplichtig, wanneer ze in het achtererfgebied van het gebouw worden gerealiseerd. Bijbehorende bouwwerken aan de voorgevel of vanaf openbaar terrein zichtbare zijgevel zijn wel vergunningplichtig. De erker die uitkraagt is volgens het Bor een “overige verandering”, een verbouwing die niet in de checklist “Bouwen en verbouwen” van het Omgevingsloket wordt benoemd en daarmee is gelijk het aanvragen van een omgevingsvergunning verplicht.

Tussen droom en erker staan wetten in de weg…

Behalve het Bouwbesluit, waaraan bij verbouwing van een woning ook aan voldaan moeten worden, en het Bor, moet voorgenomen erker ook nog voldoen aan het bestemmingsplan en indien gelegen aan de voorgevel of binnen 1 meter van openbaar toegankelijk terrein, aan de geldende welstandseisen. Vaak is in het bestemmingsplan een rooilijn vastgelegd, die de locatie van de voorkant van de bebouwing bepaalt. Een grondgebonden uitbouw is dan niet binnen het bestemmingsplan mogelijk, maar een uitkragende erker mogelijk wel.

…en praktische bezwaren

Wanneer het realiseren van een grondgebonden of uitkragende erker op grond van het bestemmingsplan niet mogelijk is, is misschien een bloemkozijn wel een optie. Hiervoor is geen constructieve aanpassing noodzakelijk, indien gebruik gemaakt kan worden van dezelfde gevelopening als van het bestaande kozijn. Een bloemkozijn heeft geen dak en de uitbreiding van het bouwvolume blijft zeer beperkt.

Foto: Stein am Rhein - Erker (Hotel Sonne am Marktplatz) door Wamito (Own work) [Public domain], via Wikimedia Commons