Sanitair van kristalporselein en vuurklei: het gietprocédé | 04-september-2018 |

De specifieke techniek daarvoor heet "aanzetgieten"

Baden, douchebakken, closetpotten, fonteintjes en wasbakken die van kristalporselein of van vuurklei worden gemaakt, worden vervaardigd volgens een gietprocédé, het zogenaamde 'aanzetgieten'. Een ligbad heeft overigens de maximale afmetingen, dat met behulp van dit procédé vervaardigd kan worden.

Aanzetgieten

De grondstoffen worden eerste met behulp van water gemengd tot een homogeen mengsel en vervolgens in een gietvorm of mal gegoten. Deze gietvorm is gemaakt van kunststof of gips. Het gips zuigt het water op van het kleimengsel, waardoor de klei zich afzet (aanzet) tegen de gipswanden. Dit is van nature een langzaam proces en wordt lagedruk-gieten genoemd. Met een speciaal soort kunststof is met overgestapt op hogedruk-gieten, waarbij het water onder druk door kleine gaatjes in de mal verdwijnt. Daardoor het proces aanzienlijk versneld kan worden. Bijkomstigheid is wel dat door de toegepaste druk de mal uit zo min mogelijk onderdelen moet ontstaan, momenteel is twee het maximaal haalbare. Daardoor zijn complexe vormen niet te maken met het hogedruk-gieten, maar een wastafel bijvoorbeeld wel.

De afgezette klei neemt geleidelijk toe in dikte en het product krijgt steeds meer vorm. Is de vereiste standaarddikte van ca. 10 mm bereikt, dan wordt het overtollige mengsel uit de mal gegoten. Zo ontstaat een hol product. Door het indrogen krimpt het product en laat het los van de mal. Dit lossen is eenvoudig, omdat de mal meestal uit verschillende delen bestaat.

Zo bestaat de mal van een closetpot uit vier delen, nl. de bodem, de twee delen waaruit het lijf is samengesteld en de bovenrand. De onderdelen, zoals de sifon en de schotel worden apart gevormd en later vóór het drogen tegen de hoofdvorm aangewerkt.

Bakken en afwerken

Daarna worden de producten bijgewerkt met behulp van natte sponsen, schraapstalen e.d., zodat het geheel glad en gaaf wordt. De eventuele gaten voor aansluiting van leidingen worden erin geponst. De producten worden dan gedurende vier dagen gedroogd. Vervolgens wordt het product vóór het bakken het bakken in de gewenste kleur geglazuurd. In een tunneloven of rollenoven wordt het product gebakken bij een temperatuur van 1.200°C. Daarbij versmelt het glazuur met het onderliggende materiaal tot een homogene massa.

Geraadpleegde bronnen

Nederlands Bouwdocumentatie; Sanitaire toestellen, closetpotten en urinoirs; Sanitair SfB (74)X

IDS Press 2015; Jan van der Woord, Gieten en kneden

Foto: By Willem van de Poll / Anefo [CC0], via Wikimedia Commons