Oppervlaktebehandeling van glas | 29-november-2019 |

Esthetiek en techniek

Er zijn twee redenen om de oppervlakte van glas verder te bewerken: esthetiek en techniek. Onder esthetische behandelingen vallen graveren, facetslijpen, beschilderen, zandstralen, printen en zeefdrukken. Technische behandelingen zijn coaten en folies, omdat daarmee de technische prestaties van glas worden beïnvloed.

Graveren

Vroeger werd glas met de hand gegraveerd, door de gewenste afbeelding met een diamantpen in het glas te tekenen. De eerste mechanisering vond plaats in de vorm van de pantograaf, als het ware een mechanische diamantpen. Tegenwoordig werkt men meestal met computergestuurde mechanische of (CO2) lasermachines. De gravure is zichtbaar doordat de gravure mat is en voelbaar door het reliëf.

Overigens is het met de lasermachines ook mogelijk om een 3D-gravure aan te brengen in dik glas. Dit is een lasertechniek.

Facetslijpen

Een facet is een schuin vlak langs de rand van een glasplaat of spiegel. De schuine rand kan een mooi effect geven en wordt geslepen met een slijpschijf of met een CNC machine (Computer Numerical Control).

Zandstralen

Door te zandstralen kan glas (deels) mat worden gemaakt en zo worden voorzien van een versiering of informatie, bijvoorbeeld een logo. Dit doet men door de delen die onbehandeld moeten blijven te beplakken met sjablonen van een kunststof folie en vervolgens te stralen met een straalmiddel en perslucht. Sommige bedrijven kunnen op deze manier ook reliëfs aanbrengen.

Zuren

Net zoals gezandstraald glas zorgt gezuurd glas voor meer privacy. Gezuurd glas krijgt tijdens de fabricatie een acidbehandeling. Onder hoge druk wordt een bijtend middel of een zuur op het glas aangebracht. Daardoor krijgt het glas een zijdeachtige uitstraling. In gezuurd glas kun je niet werken met patronen, dat kan wel in gezandstraals glas.

Printen

De nieuwste manier om glas te versieren is door er een afbeelding op te printen. Dit kan in alle kleuren en allerlei transparanties. Net als bij andere materialen, biedt printen een enorme vormvrijheid. Om op glas te printen heb je een speciale printer nodig en speciale inkten, die microdeeltjes glas bevatten. Wanneer de afbeelding is aangebracht, gaat het glas de oven in en wordt de afbeelding gefixeerd doordat de microglasdeeltjes smelten. Dit zorgt voor een krasvast en UV-bestendig resultaat: keramisch geprint glas.

Zeefdrukken

Zeefdruk is een goede techniek voor repeterende patronen. Het werkt op glas hetzelfde als bij andere materialen, zoals papier. Net als bij het printen van glas wordt een keramische inkt gebruikt, die microdeeltjes glas bevat en vastsmelt in de oven. Daarom wordt het ook wel geëmailleerd glas genoemd. Zeefdrukken van glas kan in een motief of volvlaks. Gezeefdrukt glas is krasvast en UV-bestendig.

Lakken

Glas wordt aan één zijde voorzien van een laklaag. Eenmaal verwerkt en gesneden, gaat het glas in een hardingsoven waarbij de hars verdwijnt en de lak in het glas wordt gebrand. Dankzij dit industriële proces  ontstaat een uniforme kleur op het glas en na harding een stabiele kleurenweergave.

Coaten

De laatste jaren zijn er 2 belangrijke nieuwe coatings uitgevonden, namelijk de zelfreinigende en de antibacteriële. Ontspiegelende en zonwerende coatings bestonden al langer.
 

Zonwerende coating

Moderne zonwerende coatings bestaan uit een zeer dun laagje metaal dat infraroodstraling reflecteert. De mate van warmtewering, lichtreflectie en lichtdoorlatendheid hangt af van de soort, dikte en kleur van de coating.

Ontspiegelende coating

Spiegeling wordt veroorzaakt door de terugkaatsing van licht. Glas wordt  dan ook ontspiegeld door het te coaten met een materiaal met een brekingsindex tussen die van lucht en glas. In een laagje magnesiumfluoride of fluor-polymeer wordt licht bijvoorbeeld een beetje bijgebogen, waardoor het niet wordt teruggekaatst, maar door het glas gaat. Ingewikkeldere coatings bestaan uit meerdere laagjes.

Overigens spiegelen de ogen van sommige motten niet doordat het oppervlak bestaat uit zeshoekige bulten die kleiner zijn dan de golflengte van licht. Dit kan de mens namaken, maar wordt nu nog niet gebruikt op glas.

Zelfreinigende coating

De werking van zelfreinigend glas, is gebaseerd op een fotokatalytisch proces: onder invloed van UV-straling wordt organisch vuil afgebroken. Regen spoelt de vervuiling vervolgens weggespoeld. Doordat de coating hydrofiel is, ontstaan er geen strepen, zoals op normaal glas, maar spoelt de regen het raam netjes schoon.

Antibacteriële coating

Antibacteriële coatings danken hun werking aan zilverionen. Zilver heeft van nature een antibacteriële werking. Micro-organismen (waaronder naast bacteriën ook schimmels) voelen zich niet prettig bij het materiaal en vertrekken. Ze worden niet gedood. Antibacterieel glas is vooral interessant voor de gezondheidszorg.

Folies

Ook het aanbod in folies is zeer breed. Er zijn zonwerende en warmtewerende glasfolies op de markt, uv-werende, inbraakwerende, veiligheidsfolies en privacy folies en gekleurde folies. Folies worden meestal gebruikt in de bestaande bouw, met uitzondering van de gekleurde folies.

Elektrische spanning

Smart glass of switchable glass is glas waarbij de transparantie verandert naar gelang de elektrische spanning die op het glas staat. De coating die tussen twee glaspanelen is opgenomen werkt op basis van vloeibare kristallen, die onder invloed van de stroom rechtop gaan staan, of juist gaan liggen. Als de kristallen liggen, dan creëert dat een opaal effect waardoor je niet meer door het glas heen kan kijken, maar waar licht nog wel doorheen komt.

Hoofdfoto: livehome op flickr