Zijn gebouwen in Europa klaar voor meer hittegolven? | 12-juni-2020 |

De afgelopen jaren heeft de snelle opwarming van de aarde tot meer hittegolven en extreme temperaturen geleid.

“Alleen al in Europa is de kans op een hittegolf intussen minstens vijf keer groter geworden”, schreef milieuredacteur Damian Carrington vorige zomer in The Guardian. De temperaturen tijdens hittegolven liggen ongeveer 4 °C hoger dan een halve eeuw geleden, beweren wetenschappers. Afgelopen maart steeg het kwik bovendien gemiddeld bijna 2 °C hoger dan het gemiddelde dat in de periode 1981-2010 was opgetekend, weet men bij de Copernicus Climate Change Service van de EU. De vraag is: zijn de gebouwen in Europa klaar om hun bewoners tegen die extreme hitte te beschermen? En als dat zo is, zal dat dan op een kosten-, en nog veel belangrijker, energie-efficiënte manier gebeuren? 

Zomers worden warmer, beginnen eerder en duren mogelijk langer. Het is algemeen bekend dat de bijbehorende hoge temperaturen niet alleen ouderen en mensen met bestaande kwalen zwaar op de proef stellen, maar ook jongere generaties. Als reactie op de hitte gaan die op zoek naar meer comfort en een gezondere levensstijl binnenshuis. Architecten, ingenieurs en bouwbedrijven streven naar energie-efficiënte oplossingen om het binnenklimaat te bepalen en ook bij overheden groeit het besef dat oververhitting in gebouwen een negatieve impact heeft. In de toekomst zullen duidelijke richtlijnen een essentiële rol spelen in de inspanningen om gebouwen op een kosten- en energie-efficiënte manier te koelen. Volgens ES-SO, de European Solar Shading Organisation, ligt het antwoord op die uitdagingen voor de hand: “Zonwering zal in elk gebouw in Europa een vooraanstaande plaats moeten krijgen om oververhitting tegen te gaan in de toekomst. Het is de meest kosteneffectieve oplossing op de markt en heeft een rechtstreekse impact op onze gezondheid, ons comfort en ons energieverbruik.”

Eenvoudig maar doeltreffend

De term ‘zonwering’ wordt gebruikt voor externe en interne systemen die de hoeveelheid warmte en licht van de zon die via vensters en glazen gevels binnendringt regelen en zo oververhitting voorkomen. Zonwering werd al in de oude Egyptische, islamitische en Perzische culturen toegepast. In de loop der jaren ontwikkelden vernieuwers tal van oplossingen (zoals jaloezieën, zonneschermen, screens ...) en droegen op die manier bij aan de groei van een volwassen industriesector waarin tegenwoordig wereldwijd honderdduizenden mensen werken. Alleen al in Europa zijn ongeveer 400.000 mensen aan de slag in de zonwering industrie. Deze gespecialiseerde productie-industrie, die naast de bouwsector opereert, telt heel wat internationale marktspelers die onder meer hightech stoffen, gemotoriseerde bedieningssystemen en domotica oplossingen aan de fabrikanten van de eindproducten leveren.

De impact van warmte berekenen

Om de directe impact op de warmte- en de lichttransmissie te berekenen, hebben de belangrijkste spelers in de zonwering sector samen met ES-SO een gedetailleerde database en een berekeningsmodel ontwikkeld: ES-SDA. Deze Europese database bestaat uit gevalideerde en ‘peer-reviewed’ prestatiegegevens van zonweringsystemen volgens de CEN/ISO-normen. Dankzij de tool kunnen zonwering experts bouwbedrijven heel gericht adviseren, zodat die de juiste geautomatiseerde zonwering kiezen en de precieze impact op het binnenklimaat van toekomstige gebouwen kennen. Deze tool kan helpen om probleemgevallen te voorkomen, zoals een appartement in een oud, omgebouwd kantoorgebouw in het noorden van Londen. Zonder enige zonwering liep de temperatuur er tijdens een warme septembermaand soms op tot een verschroeiende 47,5 °C. Met externe zonwering (jaloezieën of rolgordijnen) had men deze temperatuur kunnen laten zakken tot een meer aanvaardbare 28 °C.

Voorkomen is beter dan genezen

Geautomatiseerde zonweringsystemen voorkomen dat de temperatuur te hoog oploopt binnenshuis, zodat kunstmatige koeling overbodig wordt, de energierekening naar beneden gaat en de gebruikers in alle weersomstandigheden van meer comfort genieten. Helaas is het wereldwijde energieverbruik om gebouwen te koelen sinds het jaar 2000 verdubbeld. Tegen het jaar 2050 zou dit verbruik nog eens kunnen verdrievoudigen als de efficiëntie niet wordt opgekrikt. Wat zou dit betekenen voor ons als inviduele personen en als samenleving? Hogere energierekeningen? Of – erger nog – dat we de klimaatdoelstellingen niet halen?

Met de hittegolven en extreme temperaturen die in de toekomst op ons afkomen, wordt zonwering essentieel als we op een energie-efficiënte manier willen voorkomen dat gebouwen oververhitten. ES-SO wil de meerwaarde van slimme zonwering oplossingen bij het regelen van het binnenklimaat promoten en op die manier de EU helpen om haar ambitieuze doelen op het vlak van energie-efficiëntie te halen. Volgens een studie van ES-SO in 2015 kan zonwering 22 % energie helpen te besparen en de CO₂-uitstoot van gebouwen in Europa elk jaar met 137 miljoen ton verminderen.