KAW architecten doet als eerste onderzoek naar inbreidingsmogelijkheden stad | 30-juni-2020 |

De stad heeft ruimte zat om woningnood te ledigen

KAW heeft met haar team voor research & development diepgravend onderzoek gedaan naar ruimte om woningen in de bestaande stad te realiseren. Daarmee is KAW de eerste die deze materie - waar al heel veel over gezegd en beweerd werd - ook echt onderzocht heeft. Uit het onderzoek blijkt dat er zelfs bij een zeer voorzichtige raming plaats is voor 482.000 tot 708.000 nieuwe woningen in de bestaande stad, te realiseren in de komende 10 jaar. Volgens het rapport met de naam ‘Ruimte Zat in de Stad’ - waarin big data werden gecombineerd met ontwerpend onderzoek - zou in het gunstigste geval het overgrote deel van de totaal geraamde behoefte van 1 miljoen woningen dus realiseerbaar zijn.

Voor het onderzoek keek KAW bewust alleen naar de naoorlogse wijken die tussen 1950 en 1980 werden gebouwd. Volgens KAW biedt de ‘stadsaanpak’ enorme sociale en maatschappelijke koppelkansen en de mogelijkheid om tot een duurzame, rechtvaardige en toekomstgerichte inrichting van onze woonomgeving te komen, waar wonen weer een basisrecht is voor iedereen.

Duurzame vernieuwing 

Naast de onderzochte wijken bieden ook stadswijken van voor en na deze periode, maar vooral ook oude industriegebieden, enorme inbreidingsmogelijkheden. Deze zijn vooralsnog bewust buiten beschouwing gelaten. KAW heeft voor dit deelonderzoek gekozen omdat de naoorlogse (en geregeld ook problematische) wijken echt aan (duurzame) vernieuwing toe zijn en omdat de kansen hier het grootst zijn. Hiermee wordt (vooral) woningcorporaties de kans geboden om volledig binnen haar eigen bezit aan sociale huurwoningen gemiddeld 25 procent meer woningen te realiseren. Deze extra capaciteit is nodig voor sociale huurwoningen, maar kan door de grote aantallen ook voor andere woonsegmenten worden aangewend.

De natuur wordt gespaard

Omdat de infrastructuur er al ligt en procedures overbodig zijn, zou het een en ander zowel sneller als betaalbaarder kunnen worden gerealiseerd dan bouwen in het groen. Naast economische biedt inbreiding ook grote ecologische voordelen. Zo wordt de schaarse Nederlandse natuur gespaard en kunnen tegelijkertijd bestaande wijken ‘klimaatadaptief’ worden aangepast. Het onderzoek laat zien dat extra ruimte buiten de stad (die nu regelmatig speculatief wordt opgekocht) helemaal niet gebruikt hoeft te worden, en ook in tijd, geld en duurzaamheid geen voordelen oplevert ten opzichte van inbreiding van de stad.

Onderzoek van KAW

Het KAW-onderzoek toont aan dat er bouwruimte is in vier categorieën, te weten: het splitsen, uitbouwen of optoppen van bestaande woningen; chirurgische ingrepen waarmee restruimte in de wijken beter wordt gebruikt; herstructurering met sloop en nieuwbouw; en het gebruik van wijkranden (die vaak ook restruimte in zich dragen en waar veel nieuwe ruimte ontstaat door terugtrekkend en schoner autoverkeer). Als we even inzoomen op de categorie bestaande woningen, dan ziet KAW bijvoorbeeld mogelijkheden omdat het overgrote deel van die woningen (65 procent) gebouwd werd voor gezinnen met twee ouders en meerdere kinderen, terwijl die op dit moment nog maar 25 procent uitmaken van het totaal aantal huishoudens. Veel bestaande woningen zijn dus te groot en zouden relatief eenvoudig gesplitst kunnen worden. Alleen met deze aanpak zouden al meer dan 200.000 (huur)woningen (sociaal en vrije markt) kunnen worden gerealiseerd, zonder enige nieuwbouw.

Voordelen en kansen

Inbreiden biedt vele voordelen & (koppel)kansen. Denk aan meer inkomsten voor gemeenten door meer gronduitgave; besparing kosten aanpassen infra vergeleken bij aanleggen nieuwe buurt buiten de stad; vraag en aanbod die in balans komen, vooral ook daar waar meer vraag is; fysieke aanpak koppelen met sociale aanpak; combineren met verduurzaming; doorstroming stimuleren met aanbod voor ouderen in de buurt; minder gevoelig voor risico’s en belemmeringen; intensiteit als draagvlak voor voorzieningen en besparing groen en ecologie, behoud van landschap en minder bouwen.