Basiskennis Transportinstallaties: Hydraulische liften

Als een lift een hoge belasting moet verplaatsen, zoals goederen, wordt vaak een hydraulische lift toegepast. 

Omschrijving

Als een lift een hoge belasting moet verplaatsen, zoals goederen, wordt vaak een hydraulische lift toegepast. De hydraulische lift heeft over het algemeen, naast het grote hefvermogen, een kleine hefhoogte en een lage snelheid.

Meteen een product vinden?
>> Hydraulische liften op NBD-Online       

 

Referentienummers


Samenstelling

Systeemopbouw van hydraulische liften

Een hydraulische lift werkt met een plunjer in een cilinder. De plunjer beweegt in de cilinder onder invloed van vloeistofdruk. Voor de opwaartse beweging wordt onder de plunjer olie geperst door middel van een elektrisch gedreven pomp, de olie daarvoor komt uit een oliereservoir. Om de plunjer te laten dalen, vloeit de olie terug in het reservoir. De vloeistofpomp draagt hierbij het gewicht van de kooi. Het extra vermogen dat hierbij van de motor gevraagd wordt, ligt bij een vergelijkbare capaciteit van een tractielift met gemak vier keer zo hoog.

Snelheid

De begrensde lage snelheid is het gevolg van de vloeistof. Bij te hoge snelheid gaat de vloeistof ruisen in de toch al nauw bemeten leidingen en ventielen, waardoor geluidsoverlast ontstaat. Daarbij, als de vloeistof te snel samengeperst wordt, warmt het door wrijving te snel op. Als de toegestane maximum temperatuur wordt overschreden moet of het reservoir groter worden of moet er extra oliekoelers geplaatst worden. Beide verhogen de investeringskosten aanzienlijk.

Voorheen werd er een enkelvoudige plunjers in een enkelvoudige cilinder toegepast waarbij de inbouwdiepte een belangrijk ontwerppunt was. Tegenwoordig worden er ook telescopische plunjers in een enkelvoudige cilinder toegepast, waardoor er minder inbouwdiepte mogelijk is en er tegelijkertijd een grotere hoogte bereikt kan worden.

Rugzaklift

De plunjer kan onder de liftkooi worden geplaatst, maar het kan er ook achter gezet worden. Dit laatste type indirect hydraulische lift wordt met een extra hefkabel uitgevoerd waarmee de hefhoogte vergroot kan worden.  De indirect hydraulische lift staat ook wel bekend als de rugzaklift.

Elementopbouw van hydraulische liften

Liftschachten

In de liftschachten mag niets dat niet met de liftinstallatie te maken heeft, aanwezig zijn. De schacht moet zuiver verticaal gebouwd worden en zo stevig zijn dat de geleiders van de liftkooi onwrikbaar bevestigd kunnen worden.

Liftputten

De liftputten worden gedimensioneerd op de kooidiepte. Ook worden er buffers in aangebracht, als onderdeel van veiligheidsvoorzieningen. De liftput moet zo diep zijn dat als de liftkooi onverhoopt naar beneden komt en op de buffers komt te rusten, een monteur zich daartegen kan bergen. De benodigde diepte is afhankelijk van de remweg van de liftkooi bij volledige belasting vanaf de hoogste stopplaats met de maximale snelheid.

Liftdeuren

De kooideuren en de schachtdeuren openen automatisch en gelijktijdig als de liftkooi de stopplaats heeft bereikt. De lift vertrekt niet naar de volgende stopplaats als de deuren niet dicht zijn, ze zijn gekoppeld aan een veiligheidsysteem. Het automatisch sluiten van de deuren, dat wordt ingesteld om een efficiënter liftgebruik na te streven, is ook beveiligd mocht er onverhoopt iemand op het laatste moment de lift in springen, gevolgd door een aangelijnde hond.

Machinekamer

Voor de aanwezige schakelapparatuur en regelapparatuur is het belangrijk dat de machinekamer vrij van condensvorming is.  In de winter moet de machinekamer vorstvrij gehouden worden om alle smeermiddelen niet te koud en te stijf laten worden. De warmte die door de motor wordt geproduceerd moet via ventilatieopeningen afgevoerd worden.

Openingen vanuit de machinekamer naar de liftschacht dienen met de vastgestelde toleranties niet groter te zijn dan het doel dat ze dienen.

Veiligheidsinstallatie

Wanneer de druk in het leidingsysteem van de hydraulische lift wegvalt, door een lek of leidingbreuk, zou de kooi naar beneden kunnen vallen. Een veiligheidsventiel dat op de cilinder zit, sluit zich in dat geval direct, waardoor de vloeistof in de cilinder blijft. Doordat het vloeistofniveau in de cilinder zich dan niet meer aan kan passen komt de kooi meteen tot stilstand. Wordt er in plaats van een veiligheidsventiel een smoorventiel toegepast, dan zakt de kooi heel langzaam onderin de schacht tot het op de buffers stuit. Bij een rugzaklift, een indirect hydraulische lift met extra hefkabel, wordt ook de kabel voorzien van een vanginstallatie.

Materiaal en toebehoren van hydraulische liften

Voor liften voor personenvervoer bieden leveranciers vaak een compleet gamma aan waaruit wanden en panelen, plafonds en verlichting, bedieningspanelen, leuningen, vloeren en afwerkingen zijn te kiezen.

De materialen lopen uiteen en verschillen per leverancier. Voorbeelden zijn:

  • Wanden en panelen: melamine, hout, staal, roestvast staal, aluminium, vinyl, kunststof of textiel;
  • Plafonds: RVS, kunststof, staal, hout, aluminium of gipskarton;
  • Verlichting: modulair, concaaf paneel, convex paneel, asymmetrisch paneel convex paneel, spots, LED paneel (materiaal verlichting standaard polycarbonaat, optioneel massief polycarbonaat of glas);
  • Plinten: aluminium, RVS, staal, rubber, kunststof;
  • Leuningen: RVS, staal, aluminium, hout;.
  • Vloeren: kunststof, rubber, metaal, linoleum, vinyl, keramiek of steen.

Vorm en afmeting

Vorm van hydraulische liften

Zie de afbeeldingen.

Afmetingen van hydraulische liften

Cabine-afmetingen zijn afhankelijk van aantal te vervoeren personen of goederen, alsmede van de afmetingen van de ter beschikking staande schacht; afmetingen volgens normbladen van de fabrikant.

Vooralsnog mag volgens het Bouwbesluit (art. 4.22) de vrije hoogte van een liftdeur lager zijn dan 2,3 meter. De meeste liftdeuren die worden aangeboden hebben een vrije hoogte van 2,1 meter. Het is wel denkbaar dat in de toekomst de vrije hoogte van liftdeuren aan dezelfde hoogte moet voldoen als aan andere toegangen in woongebouwen (2,3 meter).

De afmeting van de brandweerlift zelf is ook aan voorschriften gebonden, lees er meer over in thema-artikel Brandweerliften.

Een brancardlift heeft tenminste een liftkooi van 2,03 m diep bij een breedte van 1,05 m.


Prestaties

Liftsnelheden

De snelheid van de lift wordt in overeenstemming met het doel van de lift gekozen. Voor een hoge snelheid wordt de hefhoogte gedeeld door 20 seconden, voor een normale snelheid door 30 seconden en voor een langzame snelheid gedeeld door 40 seconden. De normale personenlift in Nederland heeft gewoonlijk een snelheid van 0,15 tot 1,6 meter per seconde. Bij een snelle lift moet gedacht worden aan 4 tot 10 meter per seconde.

Mechanische eigenschappen van hydraulische liften

Draagvermogen:

  • Personenlift: 200-650 kg, 650-2.500 kg;
  • Goederenliften: 250-5.000 kg.

Vuur, explosie en hydraulische liften

Schachtdeuren kunnen 30 minuten of 60 minuten brandwerend worden uitgevoerd.

Gassen, vloeistoffen, vaste stoffen en hydraulisch liften

Bedieningspanelen moet beschermd worden tegen weersinvloeden als vocht en koude.

Een liftschacht in de buitenlucht moet tegen regen worden afgeschermd, zodanig dat het ook niet via de liftdeuren kan doordringen in de liftschacht.

Thermische eigenschappen van hydraulische liften

Temperaturen in de liftschacht moeten tussen de 5-40 ºC blijven. Voor lagere en hogere temperaturen kan verwarming of koeling worden aangebracht.

Elektriciteit, magnetisme, straling van hydraulische liften

  • Aansluitspanning: 380/400 V of 230 V (2 of 3 fasen);
  • Opgenomen vermogen: met name van liften is het opgenomen vermogen van belang bij de dimensionering van noodstroomaggregaten. De liften vormen vaak een belangrijk onderdeel van de apparaten, die in geval van nood in bedrijf moeten blijven.

Toepassing

Functionele bruikbaarheid van hydraulische liften

Brandweerlift

De brandweerlift is de lift die voor de brandweer toegankelijk is, lees er meer over in thema-artikel Brandweerliften.

Een product vinden?

>> Hydraulische liften op NBD-Online

Voorschriften voor hydraulische liften

Voor een brandweerlift moet een Programma van Eisen worden opgesteld, lees er meer over in thema-artikel Brandweerliften.

Het Bouwbesluit stelt in artikel 4.24 eisen aan de aanwezigheid voor een toegankelijkheidssector, een gebied dat rolstoelgebruikers zonder hulp kunnen bereiken.

Aantal liften

Volgens NEN 5080 moeten het aantal liften voor woongebouwen aan de volgende eisen voldoen:

  • Woongebouwen, waarvan de hoogste vloer van een verblijfsgebied op meer dan 10 m boven straatpeil is gelegen, moeten van een brancardlift zijn voorzien;
  • Woongebouwen, waarvan de hoogste vloer van een verblijfsgebied op meer dan 24 m boven straatpeil is gelegen, moeten zijn voorzien van ten minste twee, op elke stopplaats onderling bereikbare, liften;
  • Woongebouwen voor de huisvesting van ouderen en/of gehandicapten, waarvan de hoogste vloer van een verblijfsgebied op meer dan 2,5 m boven straatpeil is gelegen, moeten van een brancardlift zijn voorzien;
  • Woongebouwen voor de huisvesting van ouderen en/of gehandicapten, waarvan de hoogste vloer van een verblijfsgebied op meer dan 10 m boven straatpeil is gelegen, moeten zijn voorzien van ten minste twee, op elke stopplaats onderling bereikbare, liften.
Benodigde vervoerscapaciteit

Volgens NEN 5080 moet de vervoerscapaciteit voor woongebouwen aan de volgende eisen voldoen:

  • Voor liften in woongebouwen moet de vervoercapaciteit per 5 min, in opwaartse richting ten minste 7,5 % van het aantal personen zijn, bepaald uit de bezetting volgens 3.3.1.;
  • Voor liften in woongebouwen voor de huisvesting van ouderen en/of gehandicapten, moet de vervoercapaciteit per 5 min, in opwaartse richting ten minste 20 % van het aantal personen zijn, bepaald uit de bezetting volgens 3.3.2.

Ontwerpdetails van hydraulische liften

De maattoleranties voor liftinstallaties zijn vaak kleiner dan de gebruikelijke toleranties in de bouw. Het is van belang om in een vroeg stadium de maatvoering voor de liften vast te leggen. Omdat gelijkwaardige producten door meerdere leveranciers worden aangeboden, kan het voorkomen dat men in de ontwerpfase al rekening gaat houden met de liftschacht- en liftputmaten van meerdere leveranciers.

Andere toepassingen van hydraulische liften

De traplift wordt ook toegepast en wordt verder niet behandeld in deze pagina.


Verwerking en montage

Transport van hydraulische liften

De leverancier verzorgt in het algemeen het transport van de liftonderdelen naar de bouwplaats.

Opslag van hydraulische liften

Als tijdelijke opslag van onderdelen nodig is, moet hiervoor een droge ruimte beschikbaar zijn. Roestvorming moet voorkomen worden.

Voorbereiding voor hydraulische liften

In het algemeen worden de sparingstekeningen door de leverancier aangeleverd. Ook wordt meestal het bevestigingsmateriaal door de leverancier geleverd, dat door de bouwkundige aannemer wordt verwerkt.

Als het gebouw regen- en waterdicht is en er is elektrische spanning beschikbaar, kan met de montage worden begonnen. De levering en de voorlopige plaatsing van zware onderdelen kan eerder plaatsvinden omdat er een kraan op het werk aanwezig moet zijn.

Montage van hydraulische liften

De montage wordt vrijwel altijd door de leverancier uitgevoerd. Hij maakt daarbij zo nodig gebruik van het steigermateriaal dat door de bouwkundige aannemer wordt geleverd. Tijdens en na de montage moeten meestal nog bouwkundige werkzaamheden worden verricht, zoals het schilderen van de installatie en het aanwerken van kozijnen en vloeren.

Keuring van hydraulische liften

Liften moeten binnen een jaar na de eerste ingebruikneming worden gekeurd. Vervolgens moeten ze daarna elk anderhalf jaar gekeurd worden (raadpleeg het Warenwetbesluit Liften en het Arbobesluit voor welke liften onafhankelijke keuringen gelden).


Referenties

Geraadpleegde documentatie
Normen van het Nederlands Normalisatie Instituut

NEN-EN 81-serie

Veiligheidsvoorschriften voor het vervaardigen en aanbrengen van liften

NEN 5080

Personenliften in woongebouwen - Afmetingen en functionele eisen

NEN-EN-ISO 25745

Energieprestatie van liften, roltrappen en rolpaden - Deel 1 t/m 3

Overige normen

ISO 4190-1

Installatie van personen- en goederenliften - Deel 1: Liften van de klasse I, II, III en IV

NPR 5081

Personenliften in woongebouwen: berekening van de vervoerscapaciteit met rekenvoorbeelden en aanbevelingen voor ontwerp en uitvoering